Voor ETNA Coffee Technologies was duurzaamheid al belangrijk nog voor het zo genoemd werd. Het bedrijf uit Doetinchem zet stevig in op repareerbaarheid en robuustheid van zijn koffiemachines. Toch aarzelde het lang om met zijn duurzaamheidsperspectief naar buiten te komen. Nu verandert dat.
‘We willen niet de schijn van greenwashing wekken’
‘We maken volautomatische koffieautomaten’, begint Linda van de Maat, directeur Operations van ETNA. ‘Dat zijn tabletopmodellen, vaak met verse bonen. Die ontwikkelen en assembleren we in Doetinchem.’ De koffiemachines van ETNA vind je op plekken zoals kantoren en horeca. Het bedrijf bestaat al meer dan 165 jaar, en zag origineel het licht als ijzergieterij. Uiteindelijk maakte het de overstap naar koffiemachines, een niche waarin het zich goed voelt. In 2024 behaalde ETNA een omzet van 27 miljoen euro, en had het zo’n 80 personen in dienst.
‘Bij de ontwikkeling van een machine moet je al nadenken over circulaire aspecten’, zegt ETNA’s Operations-directeur Linda van der Maat. ‘Bij ons zijn deze keuzes een manier van leven.’ Foto’s: ETNA
In zijn markt probeert ETNA zich te onderscheiden door zijn focus op kwaliteit. ‘Total cost of ownership is cruciaal voor ons’, vertelt Van de Maat. ‘Onze basis is dat we machines maken die lang meegaan, en tegelijk eenvoudig te repareren zijn. Daardoor blijven de gebruikskosten relatief laag. Onze machines mogen dan iets meer kosten, maar als je er minder onderhoud aan hebt, dan worden ze eigenlijk voordeliger. We geven bijvoorbeeld acht jaar garantie op de Braumann-zetgroep, het centrale deel van de machine waar de koffie wordt samengeperst en de bonen worden gemalen. Dat onderdeel werd ontwikkeld in Zwitserland en wordt tegenwoordig in Doetinchem samengesteld. Wij zijn dan ook eigenaar van de IP. Deze zetgroep is een van de meest robuuste onderdelen op de markt.’
Als er toch iets kapot gaat, dan zijn de machines van ETNA ook gemaakt om makkelijk te repareren. ‘Onze machines zijn toegankelijk’, legt Van de Maat uit. ‘Je haalt de zij- of achterkant er makkelijk af. Je hoeft dus niet de hele machine te demonteren om een onderdeel te vervangen. Voor monteurs is dat erg prettig.’
Greenwashing
Recent kwam ETNA meer naar buiten met zijn duurzaamheidsaanpak. Dat was een stap waarover het bedrijf even moest nadenken. ‘We zijn al jaren met duurzaamheid bezig’, vertelt Van de Maat. ‘Het is een van de fundamenten van wat we doen, en wie we willen zijn. Maar we hebben lang geaarzeld om ons daarover uit te spreken. Het begint er al mee dat onze machines zo lang meegaan. We hebben geen businessmodel dat draait om het leveren van spare parts. We willen een duurzame machine maken. En tegelijk willen we niet dat het lijkt alsof we aan greenwashing doen, dus we doen er alles aan om een eerlijk verhaal te vertellen.’
Voor ETNA is wat we nu circulair ontwerp zouden noemen een vanzelfsprekendheid. Zijn machines gaan lang mee en zijn makkelijk te repareren. Iets wat de Doetinchemmers al deden voordat duurzaamheid een expliciete bedrijfsfocus was. Het is ook iets waarmee heel wat bedrijven in andere sectoren worstelen. ‘We hebben altijd gedacht dat de techniek moest kloppen’, stelt Van de Maat. ‘Robuustheid en betrouwbaarheid zijn in onze bedrijfsvisie ingebed. Als je die insteek vanaf het begin hebt, dan hoef je het er niet nadien in te bakken. Dit is moeilijk achteraf te realiseren, als je al een machine op de markt hebt. Bij de ontwikkeling van een machine moet je al nadenken over circulaire aspecten. Bij ons zijn deze keuzes een manier van leven.’
Masterclass Smart Customization / Configure to Order 8 mei en 6 november 2025. Aanmelden john.vanginkel@linkmagazine.nl
ETNA wil echter niet op zijn lauweren rusten, en zet zich nu in voor een breder duurzaamheidsbeleid, dat verder gaat dan enkel betrouwbare machines. Opvallend is dat deze verantwoordelijkheid bij Van de Maat ligt, een van de drie directieleden. Eerder lag de taak vooral bij een specifieke duurzaamheidsmanager. ‘Duurzaamheid is zo’n belangrijk thema dat het niet bij één persoon mag liggen’, meent Van de Maat. ‘Duurzaamheid komt overal in terug, van r&d en inkoop tot productie en marketing. We vinden dat de directie dit moet aanjagen. Ik zie mezelf als de lijstduwer, om het met een politieke metafoor te zeggen. Een duurzaamheidsmanager kan daarnaast zeker nuttig zijn, maar het opvolgen van de thema’s moet veel breder gebeuren. Daarom hebben we een duurzaamheidsteam waarin alle disciplines zijn vertegenwoordigd.’
Disclaimer
Vandaag wil ETNA acties nemen op vier pijlers: milieu, sociaal ondernemerschap, circulariteit en herkomst. Dat gaat onder meer over het reduceren van de CO2-uitstoot van de productie, het energiezuinig maken van de machines en het scheiden van afvalstromen. Het zwaartepunt van het werk ligt echter in de keten.
‘75 procent van onze onderdelen komt uit Europa’, vertelt Van de Maat. ‘Maar daar hoort een belangrijke disclaimer bij. Een machineventiel wordt bijvoorbeeld in Italië gemaakt. Daar wordt de meeste waarde toegevoegd voor dat onderdeel. Maar we weten nog niet goed wat er daarvoor in de keten gebeurt. Waar komen de ruwe materialen voor dat ventiel bijvoorbeeld vandaan? Daar zijn we eerlijk over, en dat proberen we steeds meer in kaart te brengen.’
Link magazine februari/maart 2025. Thema: Artificial Intelligence als onderdeel van je processen. Vraag exemplaar op met de ranking van De Makers Top 100. Vraag een exemplaar aan bij Mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
Duurzame ketens
Ook onderzoekt ETNA hoe machines gerecycleerd of zelfs refurbished kunnen worden. Een uitdagend proces, want de machines worden bij de eindgebruiker geplaatst door dealers, niet door ETNA zelf. Het is dus een ketenverantwoordelijkheid, die veel vragen opwerpt. ‘Waar zullen we de machines bijvoorbeeld refurbishen?’, vraagt Van de Maat zich af. ‘Ligt de verantwoordelijkheid bij de dealers? Of moeten wij dat in onze fabriek doen? Er is ook het element van machineveiligheid. Wanneer de machine de fabriek verlaat dan is die 100 procent getest. Maar zodra je de machine uit de markt terugneemt, om helemaal aangepast te worden, dan wil je er zeker van zijn dat de machine ook weer 100 procent veilig is.’
De keten is dus een cruciaal element in het duurzaamheidsverhaal van ETNA. ‘Neem bijvoorbeeld onze leveranciers van kunststoffen. Zij weten vaak al wat de duurzaamheidsimpact is van hun materialen. Maar niet iedereen in de keten kan dat soort vragen beantwoorden. Er ontbreekt dus informatie. Het is onze ambitie om de duurzaamste koffiemachine op de markt te leveren. Door een gebrek aan informatie weten we vandaag echter niet wie het duurzaamste is.’
Bescheiden
ETNA blijft bescheiden in zijn duurzaamheidsclaims. ‘We willen een eerlijk verhaal vertellen’, stelt Van de Maat. ‘Alles wat we doen, heeft een disclaimer. Dat vinden we zo belangrijk omdat we niet de schijn van greenwashing willen wekken. Tegelijk willen we ambitieus zijn, en zo ook onze concullega’s overtuigen om meer op duurzaamheid in te zetten. Zo trek je elkaar samen naar een hoger plan.’
Dit proces begint met meer informatie verzamelen. Dat is meteen het doel voor 2025 van Van de Maat. ‘Dit jaar zal in het teken staan van data verzamelen en registratie. Dat moet een stevig fundament leggen onder ons duurzaamheidsbeleid. We willen ons verhaal kunnen bewijzen. Dat zal ons veel werk geven. Tegelijk kijken we naar kleinere acties. We gaan bijvoorbeeld de piepschuimbuffer in de verpakking van onze machines vervangen door een duurzamer golfkarton alternatief.’
