Een consortium van Nederlandse technologiebedrijven – DEMCON, TotHorizon en VDL Groep – heeft afgelopen december een projectovereenkomst getekend. Hun gedeelde missie: een doorbraak bereiken in de ontwikkeling van Small Modular Reactors (SMR’s), met name gesmoltenzoutreactoren. Deze innovatieve kernreactoren beloven een veilige, schaalbare en duurzame bijdrage aan de energietransitie.
Het doel van het project is het aantonen en valideren van de maakbaarheid, veiligheid en functionaliteit van kritieke componenten en niet-nucleaire (sub)systemen van deze reactoren. Om dit te bereiken, streven de bedrijven ernaar een geavanceerde testfaciliteit op te zetten waar deze technologieën kunnen worden ontwikkeld en getest.
De samenwerking tussen DEMCON, TotHorizon en VDL Groep werd in oktober geformaliseerd tijdens een bezoek van minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei) aan DIFFER, een toonaangevend onderzoeksinstituut in Eindhoven. Tijdens het bezoek ondertekenden de consortiumpartners samen met DIFFER een intentieverklaring om de ontwikkeling van SMR-technologie in Nederland te versnellen.
Begin december bereikte het consortium een belangrijke mijlpaal door een ambitieuze subsidieaanvraag in te dienen bij de provincie Noord-Brabant. Deze applicatie onderstreept het engagement van de betrokken partijen om innovatie en duurzame ontwikkeling in de regio te bevorderen.
Momentum voor nucleaire innovatie
Het bezoek van de minister aan Noord-Brabant stond in het teken van de energietransitie, en specifiek op waterstof en kernenergie. Kansen voor de regio en haar hightech maakindustrie kwamen aan bod. In 2021 startte de provincie Noord-Brabant al de innovatiecoalitie ‘Kernenergie voor de Toekomst’ met als doel de maakindustrie en onderzoeksinstituten in Noord-Brabant te versterken om de ontwikkeling van gesmoltenzoutreactoren (MSR’s) te versnellen. In de plannen van de Nederlandse overheid is ook een belangrijke rol weggelegd voor kernenergie in de toekomstige energiemix. Onlangs hebben techgiganten als Google, Amazon en Meta interesse getoond in SMR’s voor het aandrijven van datacenters, met als doel te voldoen aan de groeiende energievraag van AI en tegelijkertijd de CO₂-uitstoot te verminderen. Zowel Google als Amazon hebben onlangs strategische investeringen in nucleaire technologie aangekondigd.
Gesmoltenzoutreactoren: duurzame nucleaire technologie
In Nederland leidt Thorizon de ontwikkeling van een gesmoltenzoutreactor van 100 MWe – genoeg energie om 250.000 huishoudens of een enkel datacenter van stroom te voorzien. De Thorizon One-reactor is “walk-away safe” en zet een cruciale stap in de richting van circulariteit door langlevend kernafval als brandstof te gebruiken. De reactor heeft steun gekregen van de Franse regering en is door de Europese Commissie geselecteerd als een sleutelproject. Het onderzoeksinstituut DIFFER ondersteunt de ontwikkeling van deze reactoren via zijn unieke DICE-onderzoeksfaciliteit, waar de interactie tussen corrosie, hitte en straling wordt bestudeerd om materiaalkeuzes te optimaliseren.
Kansen voor de Nederlandse maakindustrie
Historisch gezien waren nucleaire projecten grootschalige, eenmalige initiatieven. De toekomst ligt echter in de ontwikkeling van kleine modulaire reactoren die zijn opgebouwd uit individueel vervaardigde componenten die in serie zijn geproduceerd. Dit biedt een unieke kans voor de Nederlandse hightech maakindustrie. Met haar uitgebreide expertise op het gebied van supply chain management, bijvoorbeeld voor de halfgeleiderindustrie, kan de Nederlandse maakindustrie een cruciale rol spelen bij het ontwikkelen en produceren van geavanceerde componenten en (sub)systemen voor nucleaire toepassingen.
Deelname aan dit project zal bedrijven niet alleen waardevolle ervaring opleveren, maar hen ook helpen de kwalificaties te behalen die nodig zijn om deel uit te maken van de toeleveringsketen voor RBE’s en grootschalige reactoren die in Nederland zijn gepland. Dit versterkt de concurrentiekracht van de Nederlandse maakindustrie, creëert nieuwe banen en bevordert innovatie. Het project heeft als doel om binnen tweeënhalf jaar meerdere prototypes en een testfaciliteit in Noord-Brabant op te leveren.
“Voor Thorizon is dit een unieke kans”, zegt Kiki Lauwers, CEO van Thorizon. “Bedrijven als VDL en DEMCON hebben een ongeëvenaarde ervaring in het realiseren van hightech projecten, van concept tot prototype en serieproductie. Tijdens onze samenwerking met DIFFER hebben we gezien dat Brabant kennis en faciliteiten van wereldklasse biedt en snel kan schakelen. Met deze partners delen we een ambitieuze en pragmatische mindset die cruciaal is voor onze ontwikkeling en succesvolle samenwerking.”
DEMCON (1.100+ medewerkers) ontwikkelt, produceert en levert technologie en innovatieve producten. Met vestigingen in Best, Delft, Enschede, Groningen, Leiden, Maastricht, Münster (Duitsland), Tokio (Japan) en Singapore is het bedrijf ontstaan uit de passie van de oprichters om creativiteit en technische expertise te combineren om complexe problemen op te lossen. Deze uitdagingen zijn vaak technologisch en maatschappelijk en hebben direct of indirect een impact op mensen en hun omgeving. DEMCON draagt bij aan medische oplossingen, systemen voor veiligheid en duurzame innovaties voor water en energie. Het bedrijf stimuleert ook ondernemerschap en investeert in talent en onderwijs.
Thorizon, oorspronkelijk een spin-off van NRG, is nu een ambitieuze deeptech startup met kantoren in Amsterdam en Lyon. Het bedrijf ziet kleine modulaire kernreactoren als een ideale, stabiele en schone aanvulling op een energiesysteem dat steeds afhankelijker wordt van wind- en zonne-energie. Thorizon ontwikkelt een “walk-away safe” gesmoltenzoutreactor die langlevend kernafval als brandstof gebruikt en daarmee een stap zet in de richting van circulariteit. Het bedrijf werkt aan reactorontwerp en systeemprototypes, met plannen om rond 2030 te beginnen met de bouw van zijn eerste reactor, Thorizon One. Thorizon werkt samen met marktleiders zoals Orano, Tractebel en EDF, en zijn project is geselecteerd door de Europese Commissie en de Franse regering in het kader van het investeringsplan Frankrijk 2030.
Kracht door samenwerking, dat is de basis van VDL Groep, een internationaal industrieel familiebedrijf met hoofdkantoor in de Brainportregio in Eindhoven. Opgericht in 1953, wordt het bedrijf nu, 72 jaar later, geleid door de derde generatie van de familie Van der Leegte, sinds 2017. Met circa 15.000 medewerkers in 20 landen bestaat VDL uit ruim 100 werkmaatschappijen met elk hun eigen expertise, die nauw samenwerken. De activiteiten van deze bedrijven zijn georganiseerd in de “vijf werelden” van VDL: Hightech, Mobility, Energy, Infratech en Foodtech. In 2023 behaalde de groep een gecombineerde jaaromzet van 6,354 miljard euro.
DIFFER, het Nederlands Instituut voor Onderzoek Fundamentele Energie, doet toonaangevend onderzoek op het gebied van fusie-energie en chemische energie. De missie van het instituut is het verkennen van materialen, processen en systemen voor een duurzame wereldwijde energie-infrastructuur. DIFFER beschikt over unieke faciliteiten waar wetenschappers materialen voor de energietransitie kunnen bestuderen. DIFFER is gevestigd in Eindhoven en maakt deel uit van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
