De chocolademachines van Hacos gaan vanuit het Vlaamse Oostmalle de hele wereld over. En dat richting een brede klantenkring, van de ambachtelijke chocolatier tot de grootste industriële spelers. Het is een nichemarkt, al zijn robotica en mechatronica ook hier aan een opmars bezig. Zie bijvoorbeeld het project in samenwerking met industrieel automatiseerder Yaskawa. Gerealiseerd voor een klant, die met de nieuwe installatie onder andere op arbeidscapaciteit bespaart.
Hacos en Yaskawa komen tot nieuwe blauwdruk voor chocolademachine
Met Pasen net achter de rug kijken producenten van chocolade terug op hun jaarlijkse piek. Zo ook de klanten van het Vlaamse Hacos, dat zich heeft gespecialiseerd in de ontwikkeling, productie en levering van chocolademachines. Een nichemarkt? Dat zeker, vertelt sales- en marketingmanager Raf Tuytelaars. ‘Maar binnen die niche hebben we een breed programma. Dat maakt onze productielijnen flexibel inzetbaar, zodat onze klanten er meer vormen mee kunnen creëren dan met een standaardoplossing.’
De continu bewegende robotarmen laten zich haast omschrijven als een balletvoorst
Vanuit het Vlaamse Oostmalle gaat zo’n 30 procent van de Hacos-machines naar klanten binnen België. Het overige deel is voor klanten wereldwijd, van wie de helft in Europa. Het zijn onder meer de decoratierobots en pompgestuurde doseermachines waarmee Hacos goed bekendstaat, zegt operations manager Jan Selderslaghs. Maar de nadruk? Die ligt volgens hem op het mouleren, wat neerkomt op het vervaardigen van pralines en holfiguren in kunststof vormen. ‘Uiteindelijk moeten onze machines bij de klant zo breed mogelijk inzetbaar zijn. We gaan weliswaar uit van basisconcepten, maar maken elke machine klantspecifiek.’
Eigen innovaties zonder marktpush
Veel, zo niet alles start volgens Tuytelaars met een vertrouwensrelatie met de klant. ‘Wat wil de klant maken? En met welke capaciteit? Die vragen zijn leidend. We willen weten wat straks werkt – en wat niet.’ Vandaar ook dat Hacos zo z’n strategie heeft qua eigen innovaties, zegt Selderslaghs. ‘We komen elk jaar met één of twee nieuwe toepassingen, zonder die meteen een marktpush te geven. In plaats daarvan zoeken we een klantvraag waar onze innovatie bij past.’
‘De besparing op warmte en koeling komt uit op zo’n 50 procent’
Meer specifiek focust Hacos daarbij op het klantsegment tussen de kleine ambachtelijke chocolatiers en de grootste industriële spelers. Daar ligt de ruimte, stelt Selderslaghs, want vooral daar willen bedrijven groeien door te automatiseren en is er behoefte aan robotica en mechatronica zoals die van Yaskawa. Dat Hacos met juist deze industrieel automatiseerder zou gaan samenwerken, startte met dat eerste bezoek van een Yaskawa-vertegenwoordiger, vertelt Selderslaghs. ‘Het was al snel duidelijk dat onze bedrijven elkaar goed aanvullen. Waarna we samen tot een brainstormsessie kwamen, en daarmee tot een concreet idee.’
Als een balletvoorstelling
Toen was het alleen nog wachten op de juiste klantvraag. Die zich niet veel later aandiende, toegespitst op een hogere productiecapaciteit. Ook wilde de klant de kwaliteit van de chocolade constanter maken, door handmatige handelingen te vervangen door automatisering. Dus gingen Hacos en Yaskawa samen aan de slag. En kwamen beide partijen tot de installatie waarvan Tuytelaars op het Hacos-kantoor in Oostmalle graag een video laat zien.
Die drie ronddraaiende en continu bewegende robotarmen laten zich haast omschrijven als een balletvoorstelling, volgens Erik van Driel, businessunit manager van Yaskawa Nederland. En kijk die roterende cilinders – oftewel slingeraars – aan beide kanten, met daarop weer de magneten met vormen vol chocolade. Terwijl ook die vormen rond hun eigen as draaien – en zo extra bijdragen aan een gelijkmatige verdeling van de chocolade – verzorgen de robotarmen de aan- en afvoer van de vormen. En dit alles als een zich constant herhalend proces.
Link magazine april 2023, Thema: Parijs halen: De energietransitie. Vraag een exemplaar op bij de uitgever van Link magazine: uitgever@linkmagazine.nl
Robotarmen synchroon met slingeraars
Inmiddels draait de machine ruim een jaar bij de klant. Na een testperiode van tien maanden, waarin volgens Van Driel vooral de synchronisatie van de robotarmen met de slingeraars uitdagend bleek. ‘Dat proces moet heel secuur verlopen, wat aankwam op het aanpassen van onder meer de code in de robotcontroller en overige besturing.’
De herprogrammering was intensief, stelt hij, met het nodige onderling overleg tussen technisch specialisten en application engineers. ‘Maar goed, uiteindelijk lukt het schrijven van de software altijd. Veel belangrijker is dat ook wij ons vooraf inleven in de vraag van de klant. We willen diens behoeften begrijpen, en daarmee onze oplossing zo specifiek mogelijk maken.’ Vandaar dat het voor Yaskawa vaak aankomt op de combinatie van drives, motion & control (DMC) met robotica (R). ‘Die DMCR-aanpak hebben we ook toegepast voor dit project, met zes servodrives voor elke robot en in totaal twaalf direct drives voor de slingeraars.’
Ingebouwde reserve
Met de machine heeft de klant een keur aan chocolade-uitvoeringen. Toch maakt dat diverse aanbod het productieproces ook complex: elk model vraagt om een eigen tijdsduur aan slinger-draaibewegingen, om zo de holle chocoladevormen overal even dik te maken. Selderslaghs: ‘De kleinere producten moeten 5 tot 6 minuten draaien, de grootste twee keer zolang. Daarom hebben we een extra reserve ingebouwd, met een totale slingercapaciteit van 120 vormen. Zo blijft de installatie voortdurend op de juiste snelheid, ongeacht welk product de klant wil maken.’
Van acht naar twee arbeidskrachten
De machine brengt het werk van voorheen acht mensen terug tot de bediening door twee personen, aldus Selderslaghs. En wat te denken van de temperatuurbeheersing, zo vult Tuytelaars hem aan. ‘De producent moet de chocolade koelen, van doorgaans 45 naar zo’n 30 graden Celsius. Dat gebeurt met deze installatie via een volautomatische koeltoren. Die is veel compacter dan een grote koelkamer, die nodig is bij een handmatig proces. Bovendien lopen medewerkers er regelmatig in en uit, staat de deur vaak open en vraagt het daardoor veel energie om de ruimte op de juiste temperatuur te houden. Met de toren bespaart de klant ongeveer 50 procent op warmte en koeling ten opzichte van zo’n kamer.’
Met de machine heeft Hacos een goede blauwdruk voor toekomstige projecten, zegt Tuytelaars. ‘De machine is Europees gepatenteerd. Hoe die in de praktijk uitpakt? Dat laten we begin mei met een demo-opstelling zien, tijdens de interpack-beurs in Düsseldorf.’ Selderslaghs, lachend: ‘Drie robots binnen zijn productie? Dat had de klant een paar jaar geleden nooit gedacht.’
